AKP’nin meclise sunduğu torba yasa, varlık ve sermaye sahiplerinin krize uygun olarak yeniden ülkede konumlanması, TCMB gelirlerinin daha yüksek oranda Hazine’ye aktarılması ve yeni vergi/harçlar ile bütçe açığının azaltılması gibi düzenlemelerle iktidarın olası bir kapsamlı kredi anlaşmasına hazırlığı olduğu fikrini uyandırıyor.
Daha sonra YEP olarak temel ilkeleri aynen sahiplenilen IMF’nin düzenli raporları, acil ve ciddi miktarda sermaye girişine ihtiyaç duyan Türkiye’nin bunun için özellikle cari açığın azaltılması ve gerekli finansmanın kamuda yapılacak değişikliklerle sağlanması fikri esas alınıyordu.
AKP Meclis’e sunduğu torba öneriyle, şirketlerin borçlarının yapılandırılması, varlık barışının süresinin uzatılması, Merkez Bankası’nın (TCMB) “yedek akçe”sinde düzenleme yapılması, yurtdışı çıkış harcının 50 liraya çıkarılması söz konusu olacak.
AKP, bütçede 66.5 milyar liraya ulaşan açığı kapatmak için hazırladığı ekonomi paketini “torba öneri” olarak Meclis’e sundu. Merkez Bankası (TCMB) Kanunu’nda değişikliğe gidilmesi ve TCMB ihtiyat akçesi oranını Türk Ticaret Kanunu ile uyumlu hale getirilerek, yüzde 10 olarak ayrılmasını öngören yasayla ihtiyat akçesinde biriken 40-46 milyar TL’lik bekleyen para Hazine’ye aktarılacak.
‘Varlık Barışı’ uygulaması
Cumhuriyet’ten Mustafa Çakır’ın haberine göre, yurtdışındaki varlıkların sorgusuz sualsiz Türkiye’ye getirilmesi, Türkiye’deki kayıt dışı varlıkların da kayıt altına alınması durumunda vergi incelemesi yapılmaması anlamına gelen “varlık barışı” da yeniden uygulamaya sokuluyor. Zor durumdaki şirketlere borçlarını yapılandırma olanacağı sağlanıyor. “Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi” olan “torba öneri” ile Cumhurbaşkanına oranları ve süreleri belirleme konusunda geniş yetkiler veriliyor. Öneride yer alan düzenlemeler şöyle:
– Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye araçlarını 31 Aralık 2019’a kadar Türkiye’deki banka veya aracı kuruma bildirenler bu varlıkları serbestçe tasarruf edebilecek. Ayrıca bu varlıklar yurtdışından kullanılan kredilerin kapatılmasında da kullanılabilecek. Gerek yurtdışından getirilenler, gerekse de yurtiçindeki kayıt dışı varlıklar, bu şekilde vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilecek. Taşınmazlar sermaye olarak da işletmeye alınabilecek. Bu kapsamda bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle hiçbir şekilde vergi incelemesi yapılamayacak. Cumhurbaşkanı süreyi 6 ay daha uzatabilecek.
Borçların yeniden yapılandırılması
Torba yasa düzenlemeleri arasında özellikle özel sektörde yoğunlaşan borçların yeniden yapılandırılmasına ilişkin maddeler yer alıyor.
– Yurtdışı borçlanması yaparak aylık bağlananların, borçlanma karşılığı ödedikleri tutarları çok kısa sürede emekli aylığı olarak geri almalarının Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) dengesini olumsuz etkilediği gerekçesiyle borçlanma oranı yüzde 32’den yüzde 45’e çıkarılacak.
– Gümrük Yasası kapsamında el konulan ya da soruşturma kapsamında bulunan taşıtlar sahiplerine iade edilecek. Bunun için 31 Aralık’a kadar ÖTV’nin yüzde 25’inin ödenmesi gerekecek. Cumhurbaşkanı süreyi 6 aya kadar uzatabilecek. Kaçakçılıkla Mücadele Yasası kapsamında soruşturma veya kovuşturma kapsamında bulunan taşıtlar için de aynı yol uygulanacak.
– Finansal güçlük içinde bulunan firmalar borçlarını yeniden yapılandırabilecek. Bunun için çerçeve anlaşmalar yapılacak. Düzenleme 2 yıl geçerli olacak. Cumhurbaşkanı süreyi 2 yıl daha uzatabilecek. Ancak “borçlarını geri ödeme kabiliyeti kazanamayacağına kanaat getirilen borçlular” yeniden yapılandırmadan yararlanamayacak.
– SGK, kişisel verileri ve ticari sır niteliğindeki verileri TCMB ile paylaşacak. SGK, kişisel sağlık verilerini de Sağlık Bakanlığı ile paylaşacak.
Uzatılabilen çıkış harcı zammı
Bir diğer madde ise yurt dışı çıkış harçları için ödenen ücretlerin artırılması ve artış süresinin cumhurbaşkanı yetkisiyle uzatılabilmesi gündeme getiriliyor.
-Yurtdışına çıkış yapanlardan alınan harç miktarı 15 liradan 50 liraya çıkarılacak. Cumhurbaşkanı bu miktarı 3 katına kadar artırabilecek. Çıkış başına 15 TL’yi aşan miktar bütçeye aktarılacak. 15 TL ise TOKİ’ye verilecek.
– Borcu ödenmemiş telefonlara haberleşme hizmeti kısıtlanabilecek. 7 yıl süreyle haberleşme şebekelerinden hizmet almayan cihazlar (telefonlar) ile cihazlara ait kimlik bilgilerinin (IMEI) başka cihazlara kopyalanmasının önüne geçilecek. Bu telefonlar kullanıma kapatılacak.
– Elektronik kimlik bilgisi değiştirilmiş cihazlar 4 ay içinde kapatılacak.
